"Hư cấu và Sự thật trong TIỂU THUYẾT LỊCH SỬ"- Tọa đàm về tiểu thuyết "Huyền thoại KIM THIẾP VŨ MÔN" của Thâm Giang TRẦN GIA NINH

KIM THIẾP VŨ MÔN , Nhà Xuất Bản Văn Học

In lần thứ 1: 2015

In lần thứ 2: 2017

__________________________________________________________

Lời Nhà xuất bản

 (cho lần in  thứ 2)

Trước khi in bất kỳ tác phẩm nào, đối với Nhà xuất bản Văn học, câu hỏi quen thuộc nhất là: Quyển sách này dành cho ai và ai có thể hứng thú để đọc quyển sách này? Với Kim Thiếp Vũ Môn dù rằng tác giả ngay cuối lời cẩn bạch đã nói rõ quyển sách này chỉ là để góp chuyện gẫu cho kẻ sĩ lúc nhàn du. Nhưng chúng tôi nghĩ không nhất thiết chỉ kẻ sĩ mới có thể là độc giả của quyển sách này. Sẽ dễ dàng trả lời hơn cho nhận xét này không phải từ ngay những trang đầu mà là khi đã đọc hết đến những trang cuối cùng. Độc giả đang cầm trên tay một cuốn tiểu thuyết. Vâng, đúng thế, quyển sách này thuộc thể loại tiểu thuyết, nhưng là một tiểu thuyết lịch sử đặc biệt theo dạng luận đề. Quyển sách này nhắc cho hậu thế về những thân phận con người, về số phận bi hùng của những hào kiệt, những anh tài luyện thép, đúc súng của đất Việt trong thăng trầm của lịch sử.

Vì vậy, sẽ không dễ đọc những trang viết ở Kim Thiếp Vũ Môn nếu đọc nó như đọc một quyển tiểu thuyết bình thường. Vì chưng đây là một quyển sách mà cấu trúc, văn phong và bút pháp không theo một tiền lệ nào cả, nhưng mỗi câu chữ, mỗi chương, mỗi hồi không chỉ là lịch sử, là khoa học, là tiểu thuyết, là kiếm hiệp, là trinh thám mà còn nhiều hơn thế, là tình yêu, là thân phận, là văn chương, thế sự, cuộc đời... Và hy vọng nó cũng sẽ gửi đến cho độc giả không chỉ có văn chương mà còn những chiêm nghiệm khác ngoài văn chương. Nhà xuất bản Văn học trân trọng mời quý độc giả khám phá, tìm hiểu những điểm rắc rối, khó khăn và thú vị trong mê trận của thời cuộc, sử liệu cùng truyền thuyết. Chúng tôi cũng mong chờ sự kiên nhẫn của độc giả khi phải tìm hiểu những rắc rối, ẩn ức, kỳ bí đằng sau mỗi câu, mỗi chữ, mỗi chương, mỗi hồi ở quyển sách này. Thời gian của những chuyện ghi chép ở đây lùi lại từ mấy trăm năm trước, kéo cho đến tận ngày nay. Chuyện không chỉ ở Giao Chỉ mà còn kéo từ Yên Kinh của Trung Hoa, sang tận Cao Ly, Nhật Bản... Có lúc rõ ràng như sử sách ghi chép, có khi ẩn hiện như rồng trong mây, có nhiều hồi nhiều lớp... Tiếc thay, cũng không mấy dễ đọc, khi mà cuộc đời hối hả, còn nhiều thứ dễ đọc, dễ cảm hơn!

Việc cảm nhận, đánh giá và chia sẻ là tùy thuộc vào độc giả sau khi khám phá đến những trang cuối cùng của cuốn sách!

Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

 Nhà xuất bản Văn học

Mấy lời cẩn bạch

(cho lần in  thứ 2)

Khi nói đến trí tuệ, văn minh phương Đông, thiên hạ hay nhắc đến bốn phát minh vĩ đại nhất - gồm có la bàn, làm giấy, nghề in và thuốc súng. Nhờ có thuốc súng, nhiều dân tộc đã chế ra được các hỏa khí như hỏa tiễn, hỏa pháo rồi đến súng thần công. Vào đầu thế kỷ 15, nhà Minh Trung Hoa đã có trong tay một loại súng gần như súng hỏa mai mà họ gọi là Thần Cơ Thương - tức súng thần, mạnh hơn cung kiếm, đánh cho quân Tacta thua tơi tả. Đây là một phát minh thần kỳ, làm thay đổi lịch sử chiến tranh của nhân loại. Sách “Minh Sử” của Trung Hoa chép: “Minh Thành Tổ đánh Giao Chỉ, chiếm được phép chế Thần Cơ Thương Pháo, đặt riêng Thần Cơ Doanh luyện tập”. - Minh Thành Tổ chiếm Giao Chỉ năm 1407. "Đại Việt sử ký toàn thư" tả trận đánh năm Canh Ngọ 1390 đời Trần: “Trần Khát Chân liền ra lệnh các Hỏa súng nhất tề nhả đạn, bắn trúng thuyền Chế Bồng Nga, xuyên suốt ván thuyền, Bồng Nga chết"... Như vậy, người Giao Chỉ, tức người Việt, đã sáng tạo ra súng thần cơ ít nhất là cuối thế kỷ 14, cuối đời Trần. Nhà Minh đã giấu kỹ bí kíp Thần cơ đã chiếm đoạt được của nước Việt. Nhưng rồi nó cũng bị rò rỉ sang phương Tây qua các cuộc chiến với Tacta. Cho nên hơn năm chục năm sau, vào nửa cuối thế kỷ 15, người Ottoman, rồi người Bồ Đào Nha mới học được cách chế tạo khẩu súng hỏa mai (matchlock musket) đầu tiên. Rồi từ đó phương Tây phát triển tiếp bao nhiêu loại vũ khí cho đến ngày nay.

Tiếc thay, các vương triều cầm quyền nước Nam xưa thường vẫn có truyền thống ngưỡng mộ, sùng bái đạo thánh hiền, chỉ chăm chú vào thi thư lễ nghĩa, tầm chương trích cú, mà vùi dập, coi thường tài năng của dân Việt, cho nên những sáng tạo của người Việt cũng lụi tàn theo thời gian. Còn sử sách nước Việt cũng không chép lại. Quyển sách này cố chép lại những điều mà chính sử đã quên lãng đó. Bạn có thể thấy nó dài dòng, vô bổ hoặc cũng có thể thấy đó là những chiêm nghiệm đáng suy ngẫm... Đơn giản, quyển sách này chỉ mong góp được một vài mẩu vụn vặt cho kẻ sĩ khi nhàn du gẫu chuyện với tri kỷ mà thôi. Bạn có thể đọc quyển sách này mà không cần chú ý đến những chú thích cuối trang hoặc cuối sách (in chữ nhỏ). Chỉ khi bạn hứng thú muốn tìm hiểu thêm thì hãy đọc những phần này. Trong lần in này hồi 1 và hồi 2 đã được viết lại, bổ sung thêm hồi 34, còn lại vẫn giữ nguyên như cũ. Tác giả xin chân thành cảm ơn các góp ý của bạn đọc, của bạn bè, các học giả, nhà văn... để hoàn thiện quyển sách cho lần in này. Đặc biệt xin cảm ơn Nhà xuất bản Văn học về cặp mắt xanh và những công việc quý giá, thầm lặng mà thiếu nó quyển sách này không thể được hoàn thiện và ra đời. Khi viết quyển sách này người viết đã phải nhờ cậy vào không biết là bao nhiêu tác phẩm, tài liệu, bài viết, gia phả, thần phả.. của người đi trước cũng như của người đương thời. Số lượng quá lớn, tên tuổi quá nhiều đến mức không thể kể ra đây hết được. Do vậy, người viết chỉ dám xin đa tạ công lao của các bậc tiền bối, của các tác giả đương thời. Nếu có ai nhận ra một ý, một câu chữ, lời lẽ của mình trong quyển sách này, thì xin nhận cho một lời cảm ơn chân thành, và xin lượng thứ cho sự mạo muội của người viết quyển sách này đã không thể xin phép trước.

Thâm Giang TRẦN GIA NINH  Cẩn bút

Thâm Giang TRẦN GIA NINH tự giới thiệu:

Tôi quê gốc ở Hà Tĩnh. Cha tôi vốn là một công trình sư thời Pháp thuộc, tham gia kháng chiến và là lãnh đạo xây dựng ngành giao thông vận tải trong hai cuộc kháng chiến, mẹ bị bom Pháp giết hại lúc chúng tôi còn nhỏ. Tôi được gửi vào Trường thiếu sinh, năm 1953 sang Lư Sơn, Trung Quốc từ khi mới hơn 10 tuổi, may mắn được hưởng sự giáo dục đầy đủ lúc nhỏ, lớn lên được đào tạo và làm việc ở nhiều cơ sở nghiên cứu lớn trên thế giới. Tôi nhận học vị Tiến sĩ rồi Tiến sĩ khoa học đều ở Đại Học Humboldt, Berlin, Đức, là Giáo sư mời (Visiting Professor) của một vài trường đại học ở châu Âu. Từ trước đến nay, tôi chỉ làm việc trên giảng đường và phòng thí nghiệm, cho đến giờ vẫn đang cầm mỏ hàn, gõ bàn phím, dù rằng tôi mấy chục năm là Viện trưởng ,Chủ tịch HĐKH Viện Vật Lý Ứng Dụng và Thiết Bị Khoa Học, Viện Hàn Lâm KHCN Việt Nam...Tôi có viết khoảng hơn năm chục công trình gồm sách và báo chuyên môn, bằng sáng chế.. chủ yếu bằng tiếng Anh, Đức, Nga…

Tôi là người nghiệp dư, viết tiếng Việt những vấn đề về xã hội, cuộc sống liên quan ít nhiều đến khoa học thì dùng tên thật là Trần Xuân Hoài. Bút danh Trần Gia Ninh được dùng khi viết những vấn đề ngoài khoa học, có thể kể vài công bố gần đây như: KIM THIẾP VŨ MÔN (tiểu thuyết lịch sử, NXB Văn Học 2015), NHÌN LẠI LỊCH SỬ BÁCH VIỆT VÀ QUÁ TRÌNH HÁN HÓA BÁCH VIÊT (Tia sáng 2016), LẠM BÀN VỀ DẠY VÀ HỌC TIẾNG TRUNG QUỐC Ở VIỆT NAM (Tia sáng 2016), CẦN MỘT GIẢI PHÁP XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ KHOA HỌC MỚI (Tia sáng 2013)….

Gặp gỡ đầu xuân tại Hội nhà văn Hà Nội

BUỔI TRÒ CHUYÊN CỦA NHÀ VĂN TRẦN GIA NINH VỚI HỘI NHÀ VĂN HÀ NỘI 

ĐẦU XUÂN NĂM CON GÀ 10/2/2017

Ảnh TRẦN ĐỊNH

Buổi nói chuyện diễn ra tại  Hội Trường 19 Hàng Buồm Hà Nôi-

Bên trái: Chủ tịch Hội nhà văn Hà Nôi Phạm xuân Nguyên, Bên phải: NV Trần Gia Ninh

Trao đổi bên trong Hội trường

Gặp gỡ trao đổi bên hành lang

Ghi chép dọc đường trên đảo FORMOSA

     

FORMOSA ISLAND DU KÝ

(Đài Loan Du Ký)

Người ta kể rằng năm 1542 những thủy thủ Bồ Đào Nha khi nhìn thấy hòn đảo đã kêu lên » Ilha Formosa » có nghĩa là  "beautiful island tức Hòn đảo Xinh đẹp", từ đó cho đến đầu thế kỷ 20 phương Tây gọi Đảo Đài Loan là FORMOSA 福爾摩沙

Lâu ngày không sang Trung Quốc, năm ngoái nhóm Quế Lâm xưa định đi, sau vì ngại chuyện Trung Việt nên hủy. Năm nay, nổi hứng lên, nhóm trẻ con hơn sáu chục năm trước  ở Quế Lâm lại rủ nhau đi Trung Hoa Dân Quốc, tức là Đài Loan đó, để tìm lại chút kỷ niệm xưa với người Trung Hoa, cũng là xem Trung Hoa dân chủ khác vớiTrung Hoa Cộng Sản như thế nào..Tuy đã đi hầu khắp thế giới, Đài Bắc cũng có ghé qua rồi, nhưng đây là lần đầu tiên tôi đi “du lịch” đúng nghĩa vì theo tour của Cty du lịch 4 đêm 5 ngày, có người đưa đón, giới thiệu. Đa số trong đoàn 16 người ít nhiều đều hiểu tiếng Trung cả nên cũng chẳng có khó khăn gì.

Đài Loan chẳng xa xôi mấy, mỏm cực nam Đài Loan nằm cùng vĩ độ với Lạng Sơn, chạy hơn 400km lên phía bắc là hết đảo lớn, gọi là tỉnh Đài Loan, chỉ có hai tỉnh thôi, tỉnh thứ hai gồm mấy đảo Bành Hồ, Kim Môn, Mã Tổ gọi là tỉnh Phúc Kiến, cùng tên với tỉnh Phúc Kiến đối diện bên Đại Lục Cộng Sản. Nhớ hồi những năm 1955/56 lũ trẻ chúng tôi ngày ngày hồi hộp nghe loa nhà trường đọc tin chiến dich của Bác Mao nã đại bác vào đảo Mã Tổ , một ngày bắn một ngày nghỉ, vui đáo để ! So với Việt Nam thì diện tích Đài Loan 36000km2, bằng 1/10, dân số 23,5 M bằng ¼, vậy là mật độ dân cư gấp 2,5 lần Việt Nam, đúng là đất chật người đông, thế mà cũng không ngăn cản họ giàu (GDP theo sức mua tương đương 2014) gấp 7,7 lần Việt Nam, và 4,6 lần Trung Hoa Cộng sản, xấu hổ thật! Tất nhiên tôi đi không phải chỉ để ngắm họ giàu mạnh thế nào, không vì cao ốc hay độ xa hoa mà còn muốn khám phá nhiều hơn con người và cuộc sống phía sau đó…

Vì sao Đại Việt chưa bị Hán hóa

08:49-03/09/2016 08:49-03/09/2016 

http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=116&CategoryID=42&News=9983

Nhìn lại lịch sử Bách Việt và quá trình Hán hóa Bách Việt

Trần Gia Ninh

Tượng Thừa tướng Nam Việt Lữ Gia
ở Linh Tiên Đạo Quán, Hoài Đức, HN.

Khi đọc những câu hỏi “Vì sao đã thống trị Việt Nam hơn ngàn năm mà cuối cùng Trung Quốc vẫn không thể đồng hóa Việt Nam?”. Hoặc “Người Việt Nam (tộc người Kinh) vì sao mà khó đồng hóa như vây?(1), nhiều người nghĩ chắc là ý kiến của những anh chàng người Việt nặng đầu óc dân tộc chủ nghĩa. Nhưng thật bất ngờ, những câu hỏi này và tương tự như vậy hiện là những chủ đề nóng của các diễn đàn tranh luận trên mạng Internet của người Trung Hoa, bằng tiếng Trung chứ không phải của người Việt. 

Họ đã chất vấn nhau, đại loại thế này: Hơn một nghìn năm, trước khi nhà Tống lên ngôi, Giao Châu là thuộc Trung Hoa, dù chị em họ Trưng có nổi dậy cũng chỉ mấy năm là dẹp yên. Thế mà vì sao từ đời Tống trở đi các triều đại Trung Hoa không thể thu phục nổi Việt Nam. Hơn nữa, dân tộc Việt Nam, người Kinh ấy, từ đâu mà ra, hình thành từ lúc nào? Người Hán chúng ta từ cổ xưa đã có sức đồng hóa cực mạnh. Số dân tộc đã bị Hán tộc đồng hóa không đếm xuể. Tại sao chừng ấy năm đô hộ vậy mà không đồng hóa nổi Việt Nam… Nếu An Nam là thuộc Trung Quốc từ thời đó, liệu bây giờ quần đảo Nam Sa (VN gọi là Trường Sa) có thành vấn đề không? Việt Nam có còn chiếm được nhiều đảo ở Nam Sa như bây giờ không?

Là người Việt Nam, chắc ai cũng muốn chính mình tìm câu trả lời cho những câu hỏi thú vị đó. Chúng ta từng nghe nói rằng, từ xa xưa một dải giang sơn mênh mông từ Nam sông Dương Tử trở về Nam là nơi các tộc dân Việt sinh sống và phát triển nền văn minh lúa nước rực rỡ. Thế rồi ngày nay, hầu hết đều trở thành lãnh thổ và giang sơn của người Hán, dùng Hán ngữ và văn hóa Hán. Quá trình đó người ta quen gọi là Hán hóa. Vì vậy nhìn lại lịch sử Bách Việt và quá trình Hán hóa Bách Việt, và quá trình Hán hóa Bách Việt, là một cách ôn cố tri tân hữu ích. Đáng tiếc là thời xa xưa đó lịch sử chủ yếu ghi chép lại bằng Hán ngữ cổ ở Trung Hoa, không dễ tiếp cận với đa số hiện nay. Vì lẽ đó người viết bài này cố gắng tóm tắt những gì mà sử sách cổ còn ghi lại, kết hợp với những tài liệu khoa học đã công bố của một số học giả uy tín trên thế giới, ngõ hầu cung cấp một vài thông tin hữu ích, nhiều chiều, kể cả còn đang tranh cãi.

Bách Việt là ai và ở đâu?

Thác Vũ Môn Hương Khê-Hà Tĩnh

THÁC VŨ MÔN -XƯA VÀ NAY

Trang sách Nghệ An Ký viết về Thác Vũ Môn

Sách Nghệ An Ký của Bùi Dương Lịch (1757 – 1828)  viết (trích dịch) :

NÚI: Núi Giăng Màn (khai trướng sơn) nằm trên đất hai phủ Ngọc Ma và Lâm An, là núi nổi tiếng ở Nghệ An (Nghệ An xưa bao gồm cả Hà Tĩnh bây giờ). Núi cao lớn lấn trời, trông hệt như tấm màn giăng vậy. Giữa khoảng núi rừng xanh rì buông xuống một giải trắng dài vài trăm trượng gọi là Suối (thác) Vũ Môn. Nơi đây chưa có mấy dấu chân người. Đời truyền là chỗ cá hóa rồng. Phía bắc núi là nơi bắt nguồn của sông Phố (tức Ngàn Phố bây giờ). Phía tây sông có con đường thông sang phủ Trà Lân, phủ Trấn Ninh và các mường của Ai Lao. Nước Ai Lao sang cống nước ta cũng đi theo đường này (hình như là đường số 8 bây giờ ?)…..

Phía đông núi có sông Tiêm bắt nguồn từ đấy. Sông này chứa nước của suối Vũ Môn…..

Dẫn nhập" Huyền Thoại Kim Thiếp Vũ Môn" (NXB Văn Học 2015) tác giả kể:

Lúc bé tôi thường ngồi châm đóocF   cho ông tôi hút thuốc lào, nhất là khi có khách là các cụ Đồ Nghệ đến chơi, bàn về chữ nghĩa, thì tôi phải túc trực bên cạnh. Tôi còn nhớ các cụ tranh cãi nhau đến đỏ mặt tía tai về chữ Vụ (Vũ) trong Vũ Môn. Tiếng Nghệ Tĩnh vốn dĩ chỉ phân biệt có ba thanh là huyền, sắc và thanh thứ ba thì dấu hỏi, ngã và nặng gộp làm một. Vũ hay Vụ dân Nghệ Tĩnh cũng đọc gần như nhau. Có cụ cãi rằng chữ Vũ đó chính là tên vua Vũ 禹 nhà Hạ bên Tàu. Vũ Môn nghĩa là cửa ông Vũ. Cụ này cho rằng Vũ Môn chính là Long Môn (cửa rồng) do hai ngọn núi án ngữ hai bên bờ sông Hoàng Hà làm cản dòng nước. Vua Vũ trị thủy phá cái cửa hẹp ấy đi, nên gọi là Vũ Môn. Lúc đó tôi mới tám chín tuổi, nhưng nghe cãi cũng thấy có lý. Ông nội tôi thì nói rằng phải lấy chữ Vũ 雨 là mưa mới đúng, vì nước ở thác chảy từ trên cao ngàn thước  xuống, tỏa ra như mưa quanh năm. Cửa của ông Vũ bên Tàu là trên sông rộng, thì sao mà cá phải vượt Vũ Môn. Thác Vũ Môn của ta cao những bốn, năm ngàn thướcF, lại ba cấp trên đá trơn, thì đúng là nơi khó khăn thử sức anh tài, cá chép nào vượt nổi thì mới thành rồng chứ. Còn như cửa ông Vũ bên Tàu, cá nào chẳng bơi ngược, bơi xuôi được, thì đều thành rồng cả à. Tôi nghe cũng có lý lắm. Tôi nhớ là ông tôi còn bảo, Cụ Phan cũng đồng ý như vậy, và cụ Phan còn nói “Thác Vũ Môn bên ta thì can cớ chi lại đặt tên theo tích bên Tàu”. Lúc đó tôi không biết ai là cụ Phan, sau này tôi mới biết đó là cụ Phan Bội Châu, bạn chữ nghĩa và bạn chiến đấu tâm đắc với ông nội tôi từ thưở trẻ. Hai cụ cùng lý tưởng, chí khí như nhau, cùng hoạt động cho phong trào Đông Du, Quang Phục Hội, kẻ ở trong nước, người ở Nhật. Ông tôi là người yêu nước, đã từng bị Tây bắt giam nhiều năm vào nhà lao Hà Tĩnh nên chống Tây đến độ cực đoan. Các chú tôi chơi đàn Bangjo hoặc Mandolin thì ông đuổi đi, nói đó là đàn cuả Tây, không thèm nghe. Một hôm chú tôi chơi đàn Ghita Hawaii, ông tôi thích lắm, bảo nó nghe giống như tiếng Đàn BầuF 1

Sau này học nhiều, tôi mới biết, có đến hơn hai chục chữ Vũ trong Hán Việt, lại thêm chục chữ Vụ nữa, nếu tranh cãi kiểu đồ Nghệ chắc cả đời không hết. Nhưng chữ Vũ trên bìa sách là chữ Vũ chỉ Mưa, nên chắc chắn là sách của ông tôi viết rồi.  Vì vậy nên suốt mấy chục năm qua tôi để tâm tìm kiếm những thư tịch đã bị cuộc Cải Cách Ruộng Đất làm thất tán của ông tôi, cũng như của cả một vùng văn hiến Hoan Châu xưa, rồi lần tìm thêm các truyền thuyết, thần phả, gia phả còn lưu truyền.. Ai cũng bảo vì chiến tranh ác liệt nên tan tác hết, nhưng chiến tranh không phá hủy được nền văn hiến, chỉ có con người tự phá nền văn hiến của chính mình mới tan nát đến thế.

Vừa rồi ,Anh Trần Quốc Bảo , Thường vụ Hyện Ủy, Trưởng ban tuyên giáo  Huyện Hương Khê đã tổ chức một chuyến đi lên thác Vũ Môn và đã gửi cho tác giả Huyền Thoại Kim Thiếp Vũ Môn những hình ảnh và Video do chính anh Bảo ghi lại được, với mấy dòng sau đây: 

Cháu Chào Bác 

Cháu đi Thác Vũ Môn về. Cháu đã lên đến đỉnh cao nhất của Thác. Trên đỉnh thác độ cao khoảng 1200m so với mực nước biển; đỉnh núi cao nhất sau thác khoảng 1.700m; phía sau Thác là đất Việt Nam (không phải đất Lào) rộng khoảng 500 ha. trong đó có khoảng 50 ha đất bằng ngay khu vực đỉnh Thác. Trên Thác có một dòng suối chảy về đỉnh Thác (cung cấp nguồn nước cho Thác); Nói chung là Thác rất đẹp; là cơ hội để xây dựng một khu nghỉ dưỡng.

Mời các bạn xem ảnh và Video mới nhất về thác Vũ Môn, cách thị trấn Hương Khê hơn 30 km:

Anh Trần quốc Bảo (áo trắng)  ngồi dưới chân thác

---

Vũ Môn ba cấp

Bàn cờ tiên

Nhấn vào đây để xem Video: https://www.facebook.com/ngansau.tran/videos/846750485425422/

Thảm họa môi trường

MỘT CÁCH NHÌN KHÁC VỀ THẢM HỌA FORMOSA HÀ TĨNH

Lúc này mà nói về một cách nhìn khác của thảm họa môi trường Formosa Hà Tĩnh e rằng sẽ bị phản ứng dữ dội của tất cả mọi thành phần, phe phái trong xã hội. Mọi quan điểm đánh giá của các phía : Nhà nước, Doanh nghiệp, Những nhóm xã hội kể cả cá nhân  là đối nghịch và không thể dung hòa. Họ đều tuyên bố là vì người dân, vì biển ,vì môi trường. Những thực thể này thì về bản chất là câm nên không thể lên tiếng tự bảo vệ được. Bài viết liều mạng này không chống , không ủng hộ ai , không vì cái gì cả mà hoàn toàn là nhìn từ ngoài vào trên góc độ hoàn toàn khoa học cả tự nhiên lẫn xã hội. Xin độc giả cố đọc hết rồi hãy đánh giá.

1-    FORMOSA và môi trường

a)    Ngành nghề sản xuất kinh doanh

Formosa Hà Tĩnh là một doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực Nhà máy điện, Cảng biển và Sắt thép. Đó đều là những ngành cổ điển, hữu ích và tối cần thiết cho xã hội. Đối với môi trường thì Cảng Biển, Nhà Máy điện và Nhà máy sắt thép tổng hợp (Cốc hóa, luyện sắt, chế thép) là nguy hại, phải cảnh giới ở mức độ đỏ (cao nhất). Trên thang điểm ô nhiễm môi trường (Pollution Index Score-100 là cực đại) thì  Cốc hóa 70 (bẩn như chế tạo sơn, bột màu; sạch hơn Xi măng 75, Khách sạn 75); Cảng biển 85, Nhiệt điện 85 (sạch hơn lò mổ thịt 87,5), Luyện sắt thép 90 (bẩn như tái chế giấy cũ, sạch hơn Hóa dầu 95, Giấy và Bột giấy 95, Công nghiệp dược phẩm 95..)[1]. Như vậy , về nguyên lý công nghiệp, FORMOSA Hà Tĩnh rõ ràng gây ô nhiễm lớn với môi trường , nhưng  chưa tác hại bằng Dung Quất, Nghi Sơn, Bãi Bằng, Giấy & Bột giấy Hậu Giang.

b)    Công nghệ và khả năng ngăn chặn ô nhiễm

Luyện sắt với than cốc là công nghệ cổ điển gần hai thế kỷ rồi, mới cũ không hơn kém nhau bao nhiêu. Các nhân tố gây ô nhiễm đã biết, khả năng xử lý ô nhiễm đã có sẵn , rất hiệu quả, không quá tốn kém, thế giới đã biết và bắt buộc thực thi từ lâu[2] . Vì thế , hàng ngàn đại nhà máy sắt thép nằm trên bờ biển đã và sẽ vẫn tồn tại và phát triển trên khắp thế giới.Vấn đề là ở chỗ người quản lý nhà nước có biện pháp bắt buộc doanh nghiệp tuân thủ quy định về môi trường hay không. Cái gì gây tốn kém cho doanh nhân mà không bị bắt buộc hoặc kiểm soát thì 99,9% các doanh nhân không tự vẽ việc ra để làm, thiên hạ là như vậy cả.

c)     Các đơn vị Formosa Hà Tĩnh và thủ phạm gây ra thảm họa môi trường biển 4/2016

·       Nhà máy nhiệt điện Formosa Vũng Áng 650MW, hoạt động từ 3/2015, cho đến trước khi cá chết đã được 01 năm. Khó là thủ phạm chính.

·       Cảng sâu Sơn Dương : Cảng hoạt động từ 2001 (Việt Lào) đến nay đã có 5 bến hoạt động (không phải của Formosa). Các bến của Formosa (6 bến) đang xây dựng. Không có khả năng là thủ phạm chính.

·       Lò cao: Nước thải từ khâu sản xuất này không lớn, về lý thuyết chỉ khoảng 0,2m³ /tấn gang trong đó chứa khoảng 10g chất rắn lơ lửng, 20g dầu, 1g cyanide và 2g kim loại nặng. Vậy lò cao có thể nhưng hiện chưa phải là thủ phạm chính

·       Nhà máy luyện Cốc Formosa hoạt động 11/2015, 5 tháng trước khi cá chết.

Nghi ngờ là một trong những thủ phạm chính, vì công nghiệp này có phát thải Phenol và Cianite (về lý thuyết là 150–2,000 mg/l Phenol tức 0.3–12 kg/t coke, và Cyanite 0.1–0.6 kg/t coke )[3] trùng hợp với việc trong cá chết, nước biển  có dấu vết Phenol và Cyanite. Các kỹ thuật ngày nay không khó để xử lý về ngưỡng an toàn Cyanide (free) 0.03, Phenol 0.15 (đơn vị grams/tone coke). Vậy tại sao lại xẩy ra thảm họa cá chết?

Formosa có công suất 10 triệu tấn thép, ít nhất phải dùng đến hơn 4 triệu tấn coke. Vì Formosa mới sử dụng ¼ công suất lò luyện coke [4] nên công suất hiện cỡ 1 triệu tấn năm, mỗi năm tối đa sản sinh 5000 tấn Phenol , tối thiểu 125 tấn (tùy thuộc vào nguyên liệu đầu vào và công nghệ luyên). Như vậy về nguyên lý, Formosa mỗi ngày thải ra tối đa 13,5 tấn , tối thiểu 0,35 tấn Phenol  . Cho rằng nước thải không được xử lý, công nghệ và nguyên liệu của Formosa tệ nhất thế giới, đồng thời Phenol không phân hủy thì lò coke của Formosa đã giết chết cá từ lâu chứ không phải đã chạy được 5 tháng an toàn. Như vậy đánh giá của các nhà khoa học VN vừa qua là hợp logic, rằng đây là một sự cố cấp tính do hai yếu tố: i) Hệ xử lý nước thải không hoạt động một thời gian ngắn , và ii) có thêm một chất thải khác (hydroxyt sắt…) được đổ vào đồng thời làm Phenol không phân hủy được. Tuy vậy ,cũng thấy chưa thật ổn ,vì tối đa 4, 5 ngày mất điện cũng chỉ có 50 tấn Phenol (nên nhớ Phenol không phải quá độc), với dòng sông hay hồ nước còn khả dĩ giết chết sinh vật , đây là ở biển rộng, sóng to gió lớn, lượng Phenol như vậy chưa thấm gì, có thể đặt dấu hỏi liệu ngoài Hydroxyt sắt (không độc lắm) còn có chất độc cấp tính mạnh nào nữa không ? Cianua cũng rất độc, nhưng phân hủy nhanh trong biển nên riêng từ lò coke là chưa đủ, phải đổ cấp tập thêm một lượng rất lớn mới đủ tác dụng.

2-    Những kết luận có thể tin cậy về khoa học và kinh tế kỹ thuật

·       Đầu tư xây dựng khu công nghiệp sắt thép lớn ở bờ biển không phải là thảm họa, không có gì phải chê trách. Xin nhắc lại, ở đây không nói đến vấn đề an ninh, vấn đề âm mưu Trung quốc… vấn đề tham ô, hối lộ, móc ngoặc của quan chức, vấn đề di dân, đền bù , giá cả và thời hạn thuê đất.

·       Việc ngăn chặn , giảm thiểu ô nhiễm môi trường là khả thi về mặt khoa học , kinh tế, kỹ thuật. Không phải là khó khăn gì ghê gớm không vượt qua nổi. Trừ khó khăn do con người tự tạo ra.

·       Vẫn có thể chọn cả thép và cá chứ không phải chỉ được chọn một thứ.

·       Thảm họa cá chết vừa qua là một sự cố cấp tính

3-    Những câu hỏi cần phải trả lời.

a)     Vì sao những vấn đề về bảo vệ môi trường, bảo vệ biển với một khu liên hợp như Formosa không có gì mới mẻ, không quá khó khăn…mà các cơ quan quản lý Việt Nam vẫn không làm được hay là không chịu làm ?

b)    Thảm họa này muốn xẩy ra được phải hội tụ hai điều kiên: Dừng hoạt động hệ xử lý nước thải và phải đổ vào đó những chất ngăn chặn Phenol phân hủy. Tại sao mấy ngày đó lại có sự trùng hợp ngẫu nhiên như vậy?

c)     Tại sao thảm họa lại xẩy ra vào cuối tháng tư 2016?

4-    Thử tìm câu trả lời

Câu hỏi a) đã có quá nhiều phân tích chí lý rồi, xin không nhắc lại nữa.

Hãy thảo luận về câu hỏi b) với mục đích trả lời cho câu hỏi kiểu hình sự: thảm họa này là ngẫu nhiên hay là cố ý?. Mất điện vài ngày là lý do được cho là làm dừng hệ thống xử lý. Lý do này nghe được, nhưng với một khu công nghiệp có nhà máy điện riêng thì khó chấp nhận. Tại sao đúng lúc mất điện lại có một lượng lớn Hydroxyt sắt được đổ vào , gây nên hậu quả Phenol không phân hủy được? Khó tin được đây là sự sắp đặt của tạo hóa chứ không phải là do bàn tay con người!

Để trả lời cho câu hỏi c), tại sao thảm họa lại xẩy ra vào cuối tháng 4/2016, chúng ta hãy nhớ lại sự kiện biểu tình đập phá của công nhân VN tại sự kiện Trung quốc kéo dàn khoan nổi HD981vào lãnh hải Việt Nam 1/5/2014. Rõ ràng người dân VN, công nhân VN không mong muốn và tự mình gây bạo loạn đập phá nhà máy. Chỉ có một lực lượng ngầm cực mạnh mới có thể xoay chuyển được sang tình thế như vậy? Ai được lợi từ sự kiện này, chắc chắn là chủ nhân của giàn khoan HD 981 rồi. Đến đây thì ai cũng rõ họ chính là chủ nhân của lực lượng ngầm được bảo kê để gây nên sự cố này.

Tháng tư 2016 ở Việt nam có nhiều sự kiện, nhưng quan trọng nhất vẫn là sắp xếp nhân sự lãnh đạo của Đảng CSVN, thứ nữa là chuyến thăm của tổng thống Obama. Ai muốn gây sức ép lên VN tất sẽ nhân dịp này tạo một thảm họa để cảnh cáo và trục lợi. Và họ sẽ không ra mặt mà sử dụng lực lượng ngầm. Formosa đã úp mở rằng thảm họa này là do lỗi của một nhà thầu phụ. Bây giờ thì đã rõ nhà thầu phụ đó là MCC[5], một công ty quốc doanh của Trung Hoa Đại lục. Nhìn kỹ lại, thì thảm họa nay nếu không phải là ý chúa thì tất phải do bàn tay của MCC dàn dựng. MCC và 4,5 nhà thầu phụ Trung Quốc tại Formosa chính là một lực lượng ngầm khoa học công nghệ của Trung Hoa, nguy hiểm hơn rất, rất nhiều những đội quân ngầm cài cắm nhan nhản khắp các cơ quan, lãnh thổ của Việt Nam.

Xét cho cùng thì thảm họa này nằm ngoài suy nghĩ của Nhà nước và quan chức  VN , dù Nhà nước đó có tham nhũng, bất lực đến mấy đi nữa. Nó cũng nằm ngoài tính toán của chủ nhân và lãnh đạo tập đoàn Formosa, dù họ có hám lợi và táng tận lương tâm đến mấy đi nữa. Chỉ có lãnh đạo Trung Quốc hiện nay là hưởng lợi từ thảm họa này.  

Cả dân Việt Nam, cả nhà nước của ĐCS Việt Nam, cả Formosa, cả dân Trung Hoa nghèo khổ  đều đang nằm trong cỗ máy nghiền của tập đoàn lãnh đạo ĐCS Trung Quốc hiện thời. Đấy là sự thật và cũng là lý do mà tác giả đã viết bài này. Tất nhiên , có phần nào đó mang màu sắc của lý thuyết âm mưu, tin hay không tùy người đọc.

Người viết bài này chỉ là một nhà chuyên môn con dân nước Việt, không màng đến chính trị, quyền lực nên cũng chắng cần chê bai hay ủng hộ quan chức VN làm gì . Bản thân đã từng được người dân Trung Quốc nghèo khổ cưu mang, nuôi dưỡng mình từ tuổi ấu thơ cho nên đã và luôn luôn nhớ ơn và yêu mến người dân Trung Hoa. Vì vậy cũng hiểu về văn hóa Trung Hoa , về ĐCS Trung Hoa không kém gì hiểu biết về Việt Nam. Thật là khó khăn khi phải viết về sự kiện này như một người ngoài cuộc. Tuy nhiên, người viết đã cố hết sức có thể, mong nhận được những ý kiến phê phán nghiêm cẩn nhằm giúp những người có lương tri có cơ sở khoa học & kinh tế kỹ thuật..để dễ dàng phản biện.

Trần Gia Ninh 7/2016

---

[1]Final Document on Revised Classification of Industrial Sectors Under Red, Orange, Green and White Categories (February 29, 2016) Table G-2 : Final List of Red Category of Industrial Sectors, p.18 http://envfor.nic.in/sites/default/files/Latest_118_Final_Directions.pdf

^[2] The Steel Making Industry http://www.istc.illinois.edu/info/library_docs/manuals/primmetals/chapter2.htm

[3] Coke Manufacturing, p.287 http://www.ifc.org/wps/wcm/connect/9ecab70048855c048ab4da6a6515bb18/coke_PPAH.pdf?MOD=AJPERES

[4] http://thethaovanhoa.vn/xa-hoi/cong-bo-moi-formosa-ha-tinh-co-tat-ca-53-hanh-vi-vi-pham-hanh-chinh-n20160711202044168.htm

[5] MCC là Metallurgical Corporation of China Ltd. Tập đoàn Công ty Luyện kim Trung Hoa. www.mcc.com.cn/mccen/index/index.html

http:// boxitvn.blogspot.com/2016/07/ke-ao-mo-chon-bien-ca-va-nguoi-viet-ten.html

Đỉnh Fansipan

LÊN NÓC NHÀ ĐÔNG DƯƠNG NHÌN XUỐNG

Chuyến lên Fansipan , nóc nhà Đông Dương 26/4/2016 rất thú vị. Đi cáp treo lên đến 2850 m và phải leo núi thêm gần 300 m nữa (hơn 600 bậc, bằng cao ốc 100 tầng) mới lên đến đỉnh. Đoạn leo núi này là thử thách lớn nhất, ai không leo lên được thì ở lại không gian ga cáp treo có siêu thị rất hoành tráng, có khu vui chơi rộng đep mênh mông , có khu vực tâm linh với đền đài uy nghi hùng ví bằng đá và gỗ quý, không hề buồn chán tí nào.

Là người đã từng đi nhiều cáp treo hùng vĩ như khu trượt tuyết ASPEN ở Colorado, Núi Alpe ở Áo....nhưng phải công nhận cáp treo Fansipan là kỳ vĩ nhất. Cáp treo Bà Nà, Yên Tử..chỉ là muỗi so với Fansipan.

Ngồi trong cabin cáp treo

Cáp treo này không phải băc từ chân núi lên mà là bắc ngang qua thung lũng Mường Hoa từ sườn dãy núi bên này sang đỉnh núi bên kia, dài hơn 6 km. Các kỹ sư Đức và Áo hiện vẫn đang túc trực làm việc với người Việt Nam tại đây khi đoàn này đi cáp treo. Hai lần đi lên và đi xuống đều mất điện giữa chừng, nhưng chỉ một phút là có điện ngay. Nguyên do là họ luôn có 3 nguồn điện dự phòng, tự động khởi động ngay , nên rất an toàn. Quả thật là không thể tưởng tượng nổi hàng vạn tấn thiết bị, vật liệu làm sao mà họ mang lên được đỉnh núi như vậy. Ngồi trong cabin vẫn thấy các đường cáp treo phụ vận chuyển vật liệu vẫn liên tục chạy bên cạnh. Họ vẫn đang tiếp tục xây dựng.

Từ cáp treo nhìn xuống thung lũng Mường Hoa

Năm sau, ai cũng lên được đến đỉnh Fanxipan mà không phải trèo 600 bậc nữa, vì họ đang xây dựng một đường tàu hỏa mini leo núi. Siêu thị ở ga cáp treo hai đầu đều rộng lớn và hoành tráng hơn cả Tràng Tiên Plaza toàn bằng đá nguyên khối. Khu tâm linh rộng như một quảng trường nhà hát lớn và 600 bậc lên núi đều bằng đá tự nhiên trắng xanh, thật là hoành tráng , thật sự đáng khâm phục về tài năng con người, đặc biệt là tầm cao mỹ thuật và sự nhìn xa của nhóm kiến trúc sư Đức-Áo đã xây dựng công trình 4 ngàn tỷ này.

Điều đặc biệt là khí hậu. Bước ra khỏi ga cáp treo là gió lạnh thấu xương, thổi mạnh đến mức ngiêng ngả người.

Ngoài sân ga cáp treo, gió lạnh thấu xương

Mọi người đều phải mặc thật ấm, đội mũ ,choàng khăn kín mặt mới chịu được. Siêu thị đã có bán sẵn áo ấm, khăn mũ, khẩu trang..cho những ai quên mang theo. Thế nhưng càng leo lên cao thì gió bớt dần, ấm áp hẳn lên. Khi đến đỉnh thì gió lặng, mát như mùa thu HàNội, phải bỏ hết khăn áo ra mà chạy nhảy hò hét, vui đáo để...

Trên đỉnh Fansipan ngắm toàn cảnh núi rừng bên dưới

Từ đỉnh núi đi xuống ga cáp treo

Các bạn nào muốn lên đỉnh Fasipan mà ngại leo, xin chờ một năm nữa có tàu hỏa leo núi rồi hãy đi cho đỡ ngại nhé! Rất đáng lên đó một lần, nói thật đấy, tôi không nhận hoa hồng của Cty cap treo để quảng cáo đâu!